گزارش| دمیرتاش و مقایسه کردهای ترکیه با مسلمانان بوسنی

به گزارش خبرگزاری رسا، این روزها کم نیستند شمار رسانه‌هایی که در طرفداری از حزب عدالت و توسعه و یا در ترویج اندیشه‌های ملی گرایانه ترکی٬ خواهان تعطیل شدن حزب دموکراتیک خلق‌ها (HDP)‌ هستند.

این حزب که به عنوان اصلی ترین نهاد اقماری پ.ک.ک در ترکیه شناخته می‌شود٬ حالا در مجلس این کشور صاحب 62 کرسی است اما عملاً در بایکوت و انزوا قرار گرفته است. چرا که ائتلاف جمهور که از هم‌پیمانی حزب عدالت و توسعه (AKP)‌  به رهبری رجب طیب اردوغان و حزب حرکت ملی (MHP)‌ به رهبری دولت باغچلی تشکیل شده٬ معتقد است که حزب دموکراتیک خلق‌ها٬ بخشی از جریان تروریستی پ.ک.ک است و علاوه بر نمایندگان مجلس٬ شهرداران وابسته به این حزب نیز٬ به شکل پنهانی با سران پ.ک.ک در ارتباط هستند.

به تازگی یکی از شهرداران این حزب در حالی دستگیر شده که سعی می‌کرد با خودروی شهرداری٬ در مرز ایران و ترکیه٬ یکی از فرماندهان پ.ک.ک را به مکانی امن منتقل کند. اما مساله به همین جا ختم نمی‌شود٬ این نماینده‌ها در مراسم مجلس ختم اعضای کشته شده شاخه نظامی پ.ک.ک حضور پیدا می‌کنند٬ با ادبیاتی تند در مورد ترکیه و اردوغان صحبت می‌کنند و با احزاب دیگر نیز ارتباطی ندارند.

علاوه بر این٬  چالش اصلی این است که نمایندگان این حزب در مجلس٬ حاضر نیستند از هیچ قانون ملی و سندی ملی خاصی حمایت کنند و عملاً مانند نمایندگان کشوری دیگر٬ خود را کاملاً جدا و منفک از منافع و مصالح ملی ترکیه تلقی می‌کنند.

همین موضوع بهانه به دست روزنامه‌های طرفدار اردوغان داده و یکی از مشهورترین آنها یعنی روزنامه ینی آکیت٬ این حزب را به یک مار سیاه زیر صندلی‌های پارلمان ترکیه تشبیه کرده و این موضوع را به چالش کشیده که چرا در شرایطی که این حزب٬ از هیچ سند ملی و اقدام ملی حمایت نمی‌کند٬ باید در مجلس باشد؟

تشبیه وضعیت کردها به مسلمانان بوسنی

صلاح‌الدین دمیرتاش رهبر حزب دموکراتیک خلق‌ها تاکنون دو بار در رقابت با اردوغان نامزد انتخابات ریاست جمهوری ترکیه شده و آرای قابل توجهی کسب کرده است. او که از سه سال پیش به اتهام حمایت از ترور و تحریم مردم و فراخواندن آنان به خیابان‌ها زندانی شده٬ جدیداً مصاحبه‌ای انجام داده و به اردوغان توصیه کرده که حتماً در اولین فرصت٬ کتاب خاطرات علی عزت بگوویچ شاعر و رئیس جمهور سابق بوسنی هرزگوین را بخواند.

دمیرتاش گفته است:«وقتی که این خاطرات را خواندم٬ یاد خودم و دوستانم افتادم. علی عزت بگوویچ از روزهای سختی سخن گفته که او را به اتهام تجزیه‌طلبی و حمایت از ترور به زندان انداخته بودند. اما بعداً آزاد شد و به ریاست جمهوری رسید. حالا من هم احساس می‌کنم دقیقاً مانند او در زندان هستم و اردوغان نیز نقش میلوشویچ را بازی می‌کند. بدون تردید٬ اردوغان روزی پشیمان خواهد شد. اردوغان در برنامه زنده تلویزیونی به شکل شفاف برای به زندان انداختن رفقای ما به دادستان‌های قوه قضائیه دستور می‌دهد و آنان هم مو به مو اجرا می‌کنند.»

دمیرتاش در حالی خود را با علی عزت بگوویچ مقایسه کرده که تفاوت‌های اساسی و بنیادین بین کردهای ترکیه و مسلمانان بوسنی هرزگوین وجود دارد. تفاوت‌هایی که برخی از مهم‌ترین آنها عبارتند از:

1.دوقطبی بین صرب‌ها و بوسنیایی‌ها٬ صرفاً یک بحث قومی و نژادی نبود و موضوع اختلاف دینی هم در آن جای داشت و این مساله موجب آن شد که بخش قابل توجهی از مسلمانان جهان٬ از بوسنیایی‌ها حمایت کرده و از کشتار آنان٬ مغموم و متاثر شوند. اما در ترکیه٬ حملات پ..ک.ک علیه دولت ترکیه٬ نه تنها حمایت مردم دیگر کشورها٬ بلکه حتی حمایت کردهای منطقه را نیز به دست نیاورده است.

2.در فضای جنگ و درگیری در بوسنی٬ وضعیت جهان در دهه‌ پایانی سده بیستم٬ مانند امروز نبود و هنوز افکار عمومی٬ رسانه‌ها و سازمان‌ها و نهادهای بین‌المللی٬ بر روی واژه و اصطلاحی به نام ترور٬ زوم نکرده بودند. اما در سده بیست و یکم٬ بسیاری از مسائل تغییر کرده و دامنه تعریف خشونت٬ ترور و اقدام تروریستی٬ بسیار گسترده‌تر شده و نام پ.ک.ک در آمریکا٬ اروپا و اغلب کشورهای منطقه٬ به عنوان یک گروه تروریستی شناخته می‌شود.

3.نسل‌کشی وحشیانه علیه مسلمانان بوسنی٬ واکنش‌های فراوانی در جهان به دنبال داشت و این موضوع در قدرت گرفتن بوسنیایی‌ها نقش مهمی داشت اما دست کم در 4 دهه گذشته٬ چیزی به نام نسل‌کشی کردهای ترکیه به دست ترک‌های این کشور روی نداده است.

4.جغرافیای سیاسی بالکان و مسائل سیاسی مرتبط با صربستان٬ بوسنی و هرزگوین٬ از لحاظ منطق سیاسی و تاثیر آن بر معادلات منطقه‌ای و جهانی٬ تفاوت عمیقی با جغرافیای ترکیه و مسائل کُردی منطقه دارد.

5.دوقطبی و اختلاف شدید بین بوسنیایی‌ها و صرب‌ها٬ وضعیت اجتماعی و قومی – دینی متفاوتی به وجود آورده بود که عمیقاً با وضعیت ترکیه متفاوت است. چرا که در ترکیه٬ علاوه بر این که بین صدها هزار خانواده ترک و کُرد٬ امتزاج فرهنگی و ازدواج روی داده٬ بلکه دوقطبی شدیدی در میان نیست و میلیون‌ها تن از کردها در استان‌های غربی ترک‌نشین ترکیه ساکن شده‌اند و علاوه بر آن که بین کردها و ترک‌ها تفاوت دینی وجود ندارد٬ اختلاف مذهبی جدی هم بین ترک‌های حنفی و کردهای شافعی٬ وجود ندارد.

می‌توان در بیان تفاوت‌های موقعیت بوسنیایی‌ها و کردها٬ چندین نکته دیگر هم بیان کرد اما آن چه اهمیت دارد٬ درک این واقعیت است که فعالیت سیاسی قانونی و پارلمانی کردها در ترکیه٬ در شرایط فعلی٬ با بن‌بست مواجه شده و منطق صلاح‌الدین دمیرتاش و رفقای او برای گذار از این وضعیت٬ با شرایط عینی و واقعی ترکیه٬ تطابق ندارد.

بدون تردید٬ بخش قابل توجهی از برخوردهای حکومت و دستگاه قضای ترکیه در برخورد با حزب دموکراتیک خلق‌ها و رهبران و نمایندگان و شهرداران این حزب٬ مواجهه‌ای دور از آداب حقوق و دموکراسی است و بسیاری از محاکم قضایی برای محکوم کردن این سیاست‌مداران٬ بر اساس مبنای مهم استقلال قضایی عمل نکرده‌اند.

اما آن چه بیشترین ضربه را به سیاست‌مداران کُرد ترکیه زده٬ اهداف و اقدامات خشونت‌محور و غیرمنطقی پ.ک.ک است و اساساً مطالبات سیاسی و حقوقی و فرهنگی کردها در استراتژی پ.ک.ک جایگاه و اهمیتی ندارد و شواهد نشان می‌دهد که این گروه٬ به دنبال تصاحب قدرت است و نه توجه به نیازهای کردها در ترکیه سوریه. بنابراین٬ اگر دمیرتاش و دیگر رهبران نسل جدید حزب دموکراتیک خلق‌ها٬ بتوانند در کنار انتقاد از ترکیه و حکومت برآمده از حزب عدالت و توسعه٬ از سیاست‌های کور و خشن سران پ.ک.ک نیز انتقاد کنند٬ می‌توانند به برخی تغییرات امیدوار باشند.